Η καρδιά των προβλημάτων και δυσλειτουργιών στις μακροχρόνιες σχέσεις είναι η μη επαρκής κάλυψη της ανάγκης για συναισθηματική ασφάλεια. Χωρίς αυτή, το αίσθημα εμπιστοσύνης και πίστης μεταξύ του ζευγαριού είναι πολύ δύσκολο να οικοδομηθεί και να έχει τις γερές βάσεις που χρειάζονται για να προχωρήσει η σχέση.

Σύμφωνα με τη θεωρία της προσκόλλησης που ανέπτυξε ο ψυχίατρος John Bowlby πριν από 50 χρόνια όλοι έχουμε την ανάγκη να βιώνουμε αισθήματα εμπιστοσύνης και ασφάλειας. Τα παιδιά αισθάνονται ασφάλεια όταν βρίσκονται κοντά στους γονείς τους ενώ στους ενήλικες αυτό συμβαίνει με τους ερωτικούς τους συντρόφους. Όταν σε κάποιες περιπτώσεις οι σύντροφοί μας δεν ανταποκρίνονται στις συναισθηματικές μας ανάγκες ίσως επειδή εκείνη τη δεδομένη στιγμή δεν είναι διαθέσιμοι τότε είτε αποκτάμε άγχος και ανησυχία είτε φοβόμαστε και κρατάμε αποστάσεις. Το πιο συχνό μοντέλο αυτής της συμπεριφοράς που συναντάμε στα ζευγάρια είναι όταν η γυναίκα κριτικάρει και γίνεται επιθετική απέναντι στον άντρα της ενώ ο ίδιος κλείνεται στον εαυτό του μη μπορώντας να αντέξει αυτή τη συμπεριφορά.

Πρόσφατες έρυενες δείχνουν ότι συχνά η αιτία για το αν μια σχέση θα ανθίσει ή θα διαρραγεί είναι η συναισθηματική απόσταση και όχι αυτή καθαυτή η σύγκρουση. Εξάλλου τα περισσότερα ζευγάρια περνάνε από φάσεις σύγκρουσης και διαμάχης αλλά αυτό που τους ενώνει τελικά είναι η συναισθηματική επαφή και σύνδεση.

Η λύση στις εμπλοκές αυτές είναι να νιώσουν οι σύντροφοι ότι καταρχήν συνδέονται με συναισθήματα αγάπης, αποδοχής, ανταπόκρισης οπότε έτσι καθίστανται πιο ικανοί και δυνατοί ταυτόχρονα στο να διαχειριστούν τα δύσκολα συναισθηματικά εμπόδια. Γίνονται έτσι πιο ανοιχτοί στο να ακούνε το σύντροφό τους, να δέχονται την καινούργια πληροφορία και να αποδέχονται την οπτική του άλλου. Επίσης επικοινωνούν με πιο ξεκάθαρα μηνύματα και η επαφή γίνεται πιο αποτελεσματική και λειτουργική.

Βέβαια οι περισσότεροι άνθρωποι και τα ζευγάρια έχουν πολλές επικοινωνιακές ικανότητες, τις οποίες όμως εφαρμόζουν στον εργασιακό χώρο ή στις φιλικές σχέσεις αλλά δεν έχουν μάθει ακόμα να χρησιμοποιούν μέσα στη σχέση του. Θα παρουσιαστούν κάποιοι τρόποι που έχουν βοηθήσει αρκετούς ανθρώπους να βγουν από το αδιέξοδο:

ΑΚΟΥΩ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ

Οι σύντροφοι θέτουν τα προβλήματα επί τάπητος. Τα περισσότερα ζευγάρια μαλώνουν για θέματα όπως οι λογαριασμοί ή οι δουλειές του σπιτιού. Πάνω σε αυτά τα προβλήματα οικοδομείται ένα αρνητικό μοντέλο επικοινωνίας που οδηγεί σε αδιέξοδο. Η έμφαση πρέπει να δοθεί αρχικά να ακούσει ο ένας τον άλλον καθαρά προσπαθώντας να ακούσει ως ουδέτερος παρατηρητής, σαν να ήταν ένα τρίτο άτομο που ακούει πρώτη φορά ένα άνθρωπο να μιλάει.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Οι σύντροφοι αναγνωρίζουν τα αίτια που τους κρατάνε σε απόσταση και προσπαθούν να ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΝ ΠΑΡΕΑ τους παράγοντες που τροφοδοτούν αυτή την κατάσταση που έχει τη μορφή φαύλου κύκλου. Έτσι ανακαλύπτουν τους εχθρούς της επικοινωνίας και μπορούν μαζί να δουλέψουν εναντίον τους. Πχ ένα ζευγάρι ανακαλύπτει ότι αν ο ένας απο τους δυο θυμώσει για κατι με τον άλλον και προσπαθήσουν να το λύσουν εκείνη τη στιγμή πάνω στην ένταση δεν τους βοηθάει στην περαιτέρω επικοινωνία. Οπότε η αναγνώριση αυτού του εχθρού μπορεί να τους κάνει την επόμενη φορά να δοκιμάσουν καινούργιο τρόπο διαχείρισης της έντασης. Πχ να αποφύγουν την ένταση εκείνη την ώρα και να συζητήσουν όταν θα έχουν ηρεμήσει^.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΒΑΘΥΤΕΡΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Οι σύντροφοι επικοινωνούν τα βαθύτερα συναισθήματα που κρύβουν πίσω από τη συμπεριφορά τους. Μπορεί μια γυναίκα να εκφράζει θυμό για τον σύζυγό της αλλά πίσω από αυτό το συναίσθημα να υπολανθάνει μεγάλη επιθυμία για στοργή και φροντίδα.

Οι σύντροφοι συνειδητοποιούν ότι αυτή η διαμάχη τους προκαλεί πόνο και ότι δεν βοηθά να κατηγορεί ο ένας τον άλλο. Έτσι βλέπουν την ανάγκη τους για συναισθηματική σύνδεση και φροντίδα.

ΖΗΤΑΩ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΕΙΔΙΚΟ

Οι σύντροφοι αποδέχονται τους φόβους τους και τις πληγές τους. Σε αυτό το στάδιο τα ζευγάρια βρίσκονται σε πολύ ευάλωτη θέση και η υποστήριξη από ειδικό κρίνεται απαραίτητη για να τους βοηθήσει να παραμείνουν σε αυτή τη συναισθηματική επαφή. Το θεραπευτικό πλαίσιο παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον που βοηθά τα μέλη του ζευγαριού να γνωρίσουν ο ένας τον άλλο με έναν νέο τρόπο που σέβεται την ιστορία τους, τις ανάγκες τους και τα όνειρα  τους στη ζωή. Το ζευγάρι  αποφασίζει να συνεργαστεί και να ξεκινήσει να δοκιμάζει πιο λειτουργικούς τρόπους επικονωνίας.

ΔΟΚΙΜΗ ΝΕΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΤΡΟΠΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Οι σύντροφοι οδηγούνται στην έκφραση των πραγματικών συναισθηματικών αναγκών τους, των προτεραιοτήτων που έχουν για την ζωή αλλά και να γνωρίσει ο ένας τις προθέσεις του άλλου. Με αυτό τον τρόπο οικοδομούν νέους τρόπους επικοινωνίας που αντικαθιστούν τους παλιούς και “καταστροφικούς”. Οι σύντροφοι δοκιμάζουν να βρουν τρόπους επίλυσης των προβλημάτων τους. Βλέποντας πόσο σκληρά έχουν προσπαθήσει για να επικοινωνήσουν με πιο λειτουργικό τρόπο επιχειρούν να δώσουν πιο υγιείς λύσεις ακόμα και στα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν.Το ζευγάρι εγκαθιδρύει πια καινούργιες θέσεις και νέες συμπεριφορές, βλέποντας πια καθαρά ένα κοινό δρόμο πλεύσης απαλλαγμένο από κληροδοτημένες άχρηστες κοινωνικές, οικογενειακές ή και θρησκευτικές πεποιθήσεις.

Δυστυχώς για κάποια ζευγάρια ίσως είναι ήδη αργά. Για επιτυχή εφαρμογή αυτών των βημάτων σε μια σχέση απαραίτητη είναι η παρέμβαση ενός ειδικού αλλά και η αμοιβαία επιθυμία των συντρόφων να προσπαθήσουν για μια καινούργια αρχή!