Ο θεσμός του γάμου αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της οικογένειας και στόχο έχει να ικανοποιήσει τις κρυφότερες προσδοκίες των ανθρώπων για αναγνώριση της αξίας τους, για παραδοχή και κατανόηση, για αγάπη, για στοργή και ζωή με ασφάλεια και ειρήνη.

Έρευνες κατά καιρούς επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι οι παντρεμένοι ζουν περισσότερο από ότι οι ελεύθεροι και αυτό ίσως να οφείλεται στη συντροφικότητα, το μοίρασμα των απογοητεύσεων και του άγχους της καθημερινότητας, στο δυνατό υποστηρικτικό πλαίσιο που προσφέρει ο γάμος.

Η συχνή πάντως διαπίστωση είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα έχουν την εντύπωση πως οι προσωπικές τους ανάγκες και προσδοκίες δεν ικανοποιήθηκαν με το γάμο τους. Πολλά παντρεμένα ζευγάρια ζουν μια θλιβερή ζωή και ταυτόχρονα αντιστέκονται σθεναρά σε οποιαδήποτε αλλαγή αυτής της κατάστασης. Ο κάθε σύντροφος οχυρώνεται πίσω από ένα συγκεκριμένο ρόλο, αναλώνεται στο πως θα τον διατηρήσει, ενώ παράλληλα παραπονιέται διαρκώς για τη συμπεριφορά του άλλου και τον κατηγορεί για τη δική του δυστυχία. Πολλά από αυτά τα σενάρια είναι γνωστά και έχουν καταγραφεί συγκεκριμένοι τύποι γάμων όπου αυτή η καταστροφική αλλά και ταυτόχρονα πολύ ασφαλής και οικεία συμπεριφορά είναι πολύ συνήθης.

Οι πιο συνήθεις τύποι γάμων

Μια συνήθης μορφή τέτοιου γάμου είναι όταν ο ένας σύντροφος έχει το ρόλο του ανεπαρκή, “του αρρώστου” και ο άλλος του υπερεπαρκή,που γίνεται ο φροντιστής του. Αυτό συμβαίνει όταν ο ένας από τους δυο πάσχει από μια συναισθηματική διαταραχή, έναν εθισμό ή από μια σωματική ασθένεια που έχει επιπτώσεις στη φυσιολογική δραστηριότητα του. Πολλές φορές μια δυσλειτουργία ή μια αρρώστια μπορεί να είναι τόσο στρεσογόνα για το ζευγάρι έτσι ώστε η σχέση πλέον αναδομείται για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις καινούργιες απαιτήσεις. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό γίνεται με αυτό τον καταστροφικό τρόπο. Ο ένας καθίσταται ο “προβληματικός” που το πρόβλημα του κυριαρχεί στην ζωή του ζευγαριού και ο άλλος χτίζει την ζωή του πάνω σε αυτό και αναλαμβάνει την ευθύνη και για τους δυο.

Στους συγκρουσιακούς γάμους, οι σύντροφοι χρησιμοποιούν αρνητικούς τρόπους επικοινωνίας, επιτίθεται διαρκώς ο ένας στον άλλο και αλληλοκατηγορούνται για τη δυστυχισμένη τους ζωή. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας μπορεί να προσφέρει πολύ μεγάλη σταθερότητα αφού κανείς απάό τους δυο δεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τον εαυτό του και το κομμάτι που του ανήκει μέσα στο γάμο και δεν ρισκάρει να αλλάξει αφού ο ίδιος “δε φταίει σε τίποτα”. Έτσι τελικά μένουν μέσα στο γάμο εκτοξεύοντας κατηγορίες, ακυρώνοντας το σύντροφό τους κτλ. αφού η ιδέα του διαζυγίου και της μοναξιάς είναι μια πολύ αποσταθεροποιητική και αγχωτική λύση για τους ίδιους.
Όλοι οι γάμοι περνάνε φάσεις απογοήτευσης όταν οι σύζυγοι συνειδητοποιήσουν ότι ο σύντροφός τους δε μπορεί να τους επιλύσει τις νευρώσεις τους και τις προσωπικές τους δυσκολίες. Αυτές οι κρίσεις συμβαίνουν συχνά στην ζωή μιας οικογένειας αφού όλοι οι άνθρωποι περνάνε από διάφορα αναπτυξιακά στάδια που τους δημιουργούν άγχος και ανασφάλεια. Όταν όμως υπάρχει καλή επικοινωνία μεταξύ του ζευγαριού, πραγματική αγάπη και διάθεση να παραδεχτούν τις δυσκολίες τους χωρίς να τις χρεώνει ο ένας στον άλλο τότε μπορεί να εγκαθιδρυθεί ένα πνεύμα αμοιβαίας κατανόησης και αλληλοϋποστήριξης έτσι ώστε οι δυσχέρειες να ξεπερνιούνται με έναν πιο ομαλό τρόπο.
Στις απόμακρες σχέσεις, όπου διατηρείται ένα είδος συναισθηματικού διαζυγίου, οι σύζυγοι έχουν αποσυρθεί από τη σχέση και δεν έχουν πραγματική συναισθηματική επικοινωνία. Οι ίδιοι είναι δυστυχισμένοι αλλά αυτό δεν είναι φανερό. Αρνούνται να αποδεχτούν είτε την υπαιτιότητα του άλλου είτε την ευθύνη τους στη σχέση. Βρίσκουν διάφορους τρόπους να καλύπτουν τα συναισθηματικά κενά τους ώστε όλοι να νομίζουν ότι όλα πάνε καλά. Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε μια σταθερή σχέση όπως αυτή δεν έρχονται σε επαφή με την πραγματικότητα του άλλου, αλλ συνεχίζουν να ζουν στη σιωπή, κατηγορώντας τους άλλους για την δυστυχία τους.
Ένα τελευταίο σενάριο γάμου σε κρίση είναι όταν οι σύζυγοι έχουν σταματήσει να κατηγορεί ο ένας τον άλλο για την απογοήτευσή τους στο γάμο και έχουν επικεντρώσει την ενέργειά τους σε άτομα έξω από το συζυγικό σύστημα όπως π.χ στα παιδιά τους. Οι γονείς εστιάζουν σε τομείς που έχουν σχέση με τις δικές τους εμπειρίες από τις οικογένειες καταγωγής τους όπως είναι η σωματική υγεία και η συμπεριφορά του παιδιού. Η υπερβολική ανάμιξη των γονέων στην ζωή του παιδιού μπορεί να έχει θετικό, αρνητικό ή συγκρουσιακό χαρακτήρα. Αυτό μπορεί να αλλάζει κατά διαστήματα, ιδιαίτερα κατά την περίοδo της εφηβείας, όπου το άτομο βιώνει υπερβολικά τη “συνένωση” και προσπαθεί να εδραιώσει τη δική του ταυτότητα. Το παιδί  που είναι αποδέκτης της μεγαλύτερης προσοχής των γονέων ενδεχομένως να υιοθετήσει ακραίες συμπεριφορές. Με αυτό τον τρόπο καλύπτονται τα κενά της επικοινωνίας των συζύγων, το βάρος πέφτει στα παιδιά, τα οποία συνήθως παίρνουν το ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου και εκδραματίζουν το άγχος των γονιών τους.
Συμπερασματικά

Ο γάμος ξεκινά με την προσδοκία ότι ο άνθρωπος που αγαπάμε έχει τη μαγική ικανότητα να μας κάνει ευτυχισμένους. Όσο πιο ώριμοι είμαστε συναισθηματικά, τόσο πιο σύντομα συνειδητοποιούμε μέσα στη σχέση ότι την ευθύνη για την ευτυχία μας την έχουμε μόνο εμείς οι ίδιοι. Το προχώρημα μέσα στη σχέση γίνεται όταν αποδεχτούμε αυτή την πραγματικότητα από το σύντροφό μας και έρθουμε αντιμέτωποι με την ίδια μας την ζωή και πώς θέλουμε εμείς οι ίδιοι να εξελιχτούμε.
Όλοι οι γάμοι περνάνε από κρίση αφού όλοι οι άνθρωποι περνάμε διάφορα στάδια εξέλιξης- μεγαλώνουμε, αποκτάμε παιδιά, τα παιδιά μεγαλώνουν, φεύγουν, αρρωσταίνουμε κτλ.-τα οποία μας κάνουν να αναζητάμε μαγικές λύσεις για να ανακουφιστούμε από το εσωτερικό μας άγχος. Καταστροφικές αντιδράσεις όπως προαναφέραμε δε μας βοηθάνε να προχωρήσουμε στην ζωή αλλά δηλητηριάζουν τις σχέσεις μας με το σύντροφό μας, τα παιδιά μας, τους ανθρώπους γύρω μας και τελικά εμάς τους ίδιους.